Одатда муҳокама қилинмайдиган циститнинг сабаблари
Посткоитал цистит ёки жинсий алоқа келтириб чиқарган дизурия сийдик пуфагининг такрорий характерга эга бўлган яллиғланишининг ўзига хос шаклидир. У жинсий алоқадан сўнг 12-36 соат ичида юзага келади. Камдан кам ҳолатларда у бошқа қин муолажалардан кейин кузатилиши мумкин (шифокор томонидан қин текшируви ва ҳоказо) 1.
Посткоитал цистит пастки сийдик йўллари инфекция ҳолатларининг ~4% ва рецидив ҳолатларнинг 60%ни ташкил қилади4.
Посткоитал цистит хавфли омиллари 1
- Сийдик найи ташқи тешигининг қиннинг кириш қисмига, айрим ҳолатларда эса унинг олд деворига силжиган булиши (эктопия). Бу ҳолат баъзан сийдик йўлининг етарли ривожланмаганлиги ва қисқарганлиги билан кузатилиши мумкин.
- Уретра дистал қисмининг гипермобиллиги, шу жумладан қизлик бокира пардаси қолдиқлари билан сийдик йўли ташқи тешиги ўртасидаги гименоуретрал оқмалар (спайкалар) ҳосил бўлиши натижасида.
- Қин бармоқлар билан тортиб кўрилганда клитор билан сийдик йўли ташқи тешиги ўртасида ҳосил бўладиган қопқоқча (капюшон) шаклидаги шиллиқ қават қатлами мавжудлиги (hooding).
Аёлларда гипоспадия
Ташхислаш1
- Анамнез маълумотлари (жинсий алоқа ва гинекологик кўрик билан боғлиқлиги)
-
Гинекологик кўрик натижалари
- Сийдик найи ташқи тешигининг ноодатий жойлашиши
- Гименоуретрал битишмалар сийдик чиқариш найидан қинга кираверишга қадар чўзилган ингичка, қаттиқ бурмалар кўринишига эга
- О'Доннелл-Хиршхорн усулидаги бармоқ текшируви сийдик найининг силжилиши ва очилиб туришини тасдиқлайди.
- Ижобий Q-tip-тест текширув: сийдик найига киритилган апликаторнинг ташқи учининг горизонтал чизиқдан > 30°га оғиши —сийдик найининг гипермобиллигидиан далолатдир.
- Сийдик таҳлили (эмпирик даволашни бошлаш учун).
- Антибиотикограммали сийдикни бактериологик текшириш (сийдик йўлларининг сурункали инфекциялари ҳолатларида ҳар бир такрорий ҳуружда). Даволаш учун кўрсатма: Эрталабки сийдикнинг ўртача қисмида мустақил сийдик чиқариш вақтида бактериурия даражаси ≥10³ КОЕ/мл ни ташкил этади.
- Қиндан ажралишлар кузатилганда: бактериял вагиноз ва перименопауза ёки постменопаузадаги гормонал бузилишларни инкор этиш мақсадида pH даражасини таҳлил қилиш, ИППП (жинсий йўл билан юқадиган инфекциялар) ни истисно этиш учун ПЦР усулида биоцинозни ўрганиш.
- Трансабдоминал ултратовуш текширувлари ва цистоскопия одатий амалиёт учун тавсия этилмайди.
Даволаш
Фурамаг ® — сийдик йўллари инфекцияларини даволаш учун самарали воситадир.
NB! Терапияни танлашда антибиотикорезистентлик ривожланиш хавфини ҳисобга олиш зарур, айниқса рецидивловчи ИМП ҳолатларида.
(фойдаланиши чекланмаган)
(назорат остида қўлланадиганлар)
(заҳирадагилар)
(доступные)
(контролируемые)
Фосфомицин
(перорально)
(резервные)
интим гигиена қоидаларига риоя этиш:
- қаттиқ совунлардан фойдаланмаслик;
- қинни суюқ дорилар билан пуркаб ювмаслик;
- махсус гигиена воситаларидан фойдаланиш;
Зарурият туғилганда сертификатланган лубрикантлардан фойдаланиш;
Жинсий алоқа олдидан ва сўнгидан сийдик пўчоғини мажбурий бўшатиш;
Кунлик кам бўлмайдиган миқдорда, яъни камида 1,5 литр миқдорда сув истеъмол қилиш.
Посткоитал циститнинг иккиламчи профилактикаси1
- Пери- ва постменопауза давридаги аёлларда маҳаллий эстрогенолни қўллаш
- Давомийлиги узоқ бўлган курслар ёрдамидаги фитотерапия.
- Гиалурон кислотаси асосидаги дори воситаларни қовуқ ичига инстилляция қилиш.
Ҳавола ва қисқартмалар рўйхати:
ИМП — сийдик йўлларининг инфекциялари;
ИНМП — қуйи сийдик йўлларининг инфекциялари;
ИППП — жинсий йўл билан юқадиган инфекциялар;
ПЦР — полимераза занжир реакцияси.
- Teterina T. A., Apolikhina I. A., Ivanova E. A. Anatomical and functional features of the female urethra: postcoital cystitis. Meditsinskiy opponent = Medical Opponent. 2021; 3(15): 35–42.
- Елисеев Д. Э., Холодова Ж. Л., Абакумов Р. С., Доброхотова Ю. Э., Шадеркина В. А. Посткоитальный цистит: хирургическое лечение. Экспериментальная и клиническая урология. 2021;14(1):130-134.
- Суханов Д. С, Филиппович В. А., Алексеева Ю. С., Тимофеев Е. В. Особенности ведения цистита в амбулаторной поликлинической практике. Лечащий врач. 2024; 1(27): 21-26.
- Stamatiou C., Bovis C., Panagopoulos P., Petrakos G., Economou A., Lycoudt A. Sex-induced cystitis-patient burden and other epidemiological features. Clin Exp Obstet Gynecol. 2005; 32(3): 180-182.
- Пушкарь Д. Ю., Берников А. Н., Раснер П. И., Бормотин А. В., Дьяков В. В., Шведов А. М. Фуразидин (Фурамаг®) в лечении острого и рецидивирующего цистита у женщин. Вестник урологии. 2024;12(6): 83-88. DOI: 10.21886/2308-6424-2024-12-6-83-88.
- Падейская Е. Н. Фурамаг в ряду антимикробных препаратов, производных 5-нитрофурана: значение для клинической практики. Инфекции и антимикробная терапия. 2004; 6(1): 24–31.
- Strazdins V., Cernevskis H. 2015 Recurrent Urinary Tract Infection in Adults in Latvia: 2014 Observational Study. J Nephrol Ther 5:208.
- AWaRe classification of antibiotics for evaluation and monitoring of use, 2023 (https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MHP-HPS-EML-2023.04). Дата доступа: 06.05.2025